Araç Pilleri Hakkında Bilgiler Elektrikli araçlar günümüzde artık daha çok piyasaya hâkim
olmaya başladı ve kullanım oranı gittikçe artıyor. Cep telefonu, bilgisayar,
tablet vb. araçlardan bildiğimiz gibi pillerin verimlilikleri bir süre sonra düşmektedir.
Peki elektrikli araçların pil ömrü ne kadardır? Bu konuda şunu söyleyebiliriz
elektrikli araç pilleri, cep telefonları ya da bilgisayarlar gibi elektronik
cihazlardan çok daha dayanıklıdır. Pil hücrelerini korumak için çeşitli yollar
vardır. İçten yanmalı araçlardan elektrikli araca geçenlerin ilk korkusu menzil
konusudur. Şunu bilmeliyiz ki bütün piller zaman ilerledikçe daha az verimli
hale gelir. Araçlar içinde geçerlidir ve belirli bir süreden sonra arabanızın
menzili azalır. Araçlarda kullanılan pil hücrelerinin değişme zamanı geldiğinde
maliyetleri çok yüksek olabilir.
Teknolojiler geliştikçe sorunlar azalır ancak tam anlamıyla
bitmez. Batarya teknolojisi de günden güne gelişmekte ve performans düşüşüyle
alakalı sorunlarda azalmaktadır. Unutulmaması gereken en yeni teknoloji lityum
pillerde zaman içerisinde performans kaybeder. Verimlilikle ilgili düşüşün en
büyük sebebi kullanım ve şarj döngüsüdür. Hücrelerin sık sık boşalması ve
tamamen şarj edilmesi zamanla pilin enerji depolama kapasitesini düşürür.
Aldığınız üretici size yüzdesel olarak bir oran verirse buna uymalısınız (Genelde
%80’in üzerinde şarj edilmesi tavsiye edilmez). Bir diğer önemli konu
aracınızın pilinin tamamen bitmesine kesinlikle izin vermemelisiniz.
Hızlı şarj bataryaların daha çabuk bitmesine sebep olur.
Bunun sebebi bataryaları çok daha fazla elektrik enerjisiyle besler ve yüksek
sıcaklıklara neden olur. Hücrelerdeki sıvı soğutmalar bunu hafifletmeye
yardımcı olsa da çok sık kullanılması pillere zarar verir. Sıcak iklimlerde
kullanılan elektrikli araçlar daha soğuk iklimlerde kullanılan araçlara göre
performansını daha erken kaybeder. Ancak doğru kullanılan araçların pil
üniteleri aracın kullanım ömrü kadar dayanabilir. Yapılan bazı araştırmalarda
değişim yapılmadan 20 yıla kadar kullanılabilir olduğu söylenmektedir. Ancak elektrikli
araç üreten büyük araba firmaları genellikle 8-10 yıl garanti vermektedir. Örneğin
Tesla, Audi, BMW ve Nissan pil hücreleri için 8 yıl garanti vermektedir. Elektrikli
araçlar çalışma prensipleri doğrultusunda, akaryakıt ve gazlı arabalara göre
daha basit bir mekanik sistem barındırırlar. Bundan dolayı bakımları daha az
maliyetlidir. Elektrikli araçların en büyük bakım maliyetlerinden biri batarya
değişimidir.
Elektrikli araçların geleneksel araçlardan en büyük farkı
bilindiği gibi şarj ile çalışıyor olmasıdır. Ünite, istasyon veya ev prizi
aracılığıyla doldurulan şarj araç bataryasında depolanır. Depolanan şarj
kullanım sırasında elektrik motoruna aktarılarak aracın basit bir sistem yoluyla
hareket edebilmesini sağlar. İçten yanmalı motorlu araçlarda ise kullanılan
akaryakıt tipi marşa basıldığında ateşlenir ve yüksek bir ısı enerjisi ortaya
çıkar. Daha sonra bu ısı yaklaşık %70-%75 kayıpla elektrik enerjisine
dönüştürülerek aracın elektronik aksamına iletilir. Elektrikli araçlarda motor
direk olarak alternatör görevi gördüğü için depolanan enerji kayıp olmadan çok
daha verimli bir şekilde kullanılır.
Elektrikli araçlar piyasaya girdiği 2010’lu yılların başında
batarya fiyatları oldukça pahalıydı. Ancak gelişen teknolojiler, ham madde
üretiminin artması ve piyasadaki rekabette düşünülünce fiyatlar şu an ilk
yıllara göre düşüş göstermiştir. Batarya maliyeti, kullanılan ham madde ve
kapasiteye (kW/s) göre belirlenmektedir. Elektrikli araçlarda en yaygın
kullanılan piller lityum (lityum karbonat) bazlı olmakla birlikte; kobalt,
manganez, nikel, alüminyum ve grafit gibi birincil bileşenlerin karışımından
oluşur. Örneğin dünyanın en çok satan elektrikli aracı olan Nissan Leaf’in
bataryası lityum-manganez alaşımlıdır.
Elektrikli araç bataryaları markasına göre modüler veya
kompakt bir sisteme sahip olabilirler. Tam modüler tasarıma sahip araç
bataryaları, %5’ten daha fazla performans kaybı yaşamaya başladığında belirli
hücrelerin değişimine olanak tanır. Bu şekilde komple değişime gerek kalmadan
bataryanın ömrü uzatılabilir.
Kompakt yapıda tasarlanan bataryalarda modüler tasarımda
olduğu gibi birden fazla parçaya sahiptir ve modül değişimi yapılabilir. Genel
olarak bu türlerde üreticiler tarafından garanti edilen kilometre veya kullanım
süresi sonunda servis noktalarında değişim yapılabilir. Bazı batarya
üreticileri ise kendi kurdukları istasyonlarda, dönüşümlü batarya kullandırma
hizmeti vermektedir. Yani mevcut bataryanın şarjı bittiğinde kullanıcılar
abonmanlık üzerinden batarya değişimi yaptırarak sürüşlerine devam ederler. Son olarak teknolojik gelişmeler devam ettikçe hem araç
üreticileri hem de batarya üreticileri, kullanıcılar için yeni ve kolaylaştırıcı
hizmetler geliştirmeye devam edecektir. Elektrikli araçlar yakın zamanda geleneksel
araçlara göre kullanıcılarına hem hizmet hem de kullanım açısından çok farklı
ve çok daha güzel fırsatlar sunacaktır.
Güzel günlerde, kazasız ve keyifli sürüşler dileriz…
